اثربخشی روان‎درمان گروهی مبتنی بر تحلیل رفتار متقابل بر طرحواره‎های هیجانی معتادین در حال ترک

مقدمه: سوءمصرف مواد یک اختلال عودکننده مزمن است و یکی از ویژگی‌هایی که در آن تجربه می‌شود هیجانات ناسازگار است. یافته‌های پژوهشی نشان می‌دهند که مؤلفه‌های هیجانی نقش‌ محوری در وسوسه مصرف مواد دارند. هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی درمان گروهی تحلیل رفتار متقابل بر تعدیل و کاهش طرح‌واره‌های هیجانی معتادین در حال ترک بود. مواد و روش‌ها: پژوهش مورد نظر از نوع روش‌های آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون، با گروه کنترل است. جامعه پژوهش عبارت بودند از: کلیه مردان معتادی که در سال 1393 به کلینیک‌های ترک اعتیاد شهر تهران مراجعه کرده بودند. تعداد 30 نفر از افراد وابسته به مواد با استفاده از روش‌ نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به تصادف به یکی از گروه‌های آزمایش و کنترل تخصیص یافتند. درمان گروهی تحلیل رفتار متقابل طی 10 جلسه (هر جلسه 90 دقیقه) انجام شد. داده‌ها با سطح اطمینان 0/95 به کمک نرم‌افزار آماری IBM SPSS 16 و با روش آماری تحلیل کوواریانس چندمتغیره مانکووا تحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج تحلیل کوواریانس حاکی از آن بود که درمانگری تحلیل ‌رفتار متقابل می‌تواند در کاهش طرح‌واره‌های ‌هیجانی‌ ناسازگار اعتباریابی، نشخوار ذهنی، گناه، غیرقابل‌کنترل بودن، سرزنش، تلاش برای منطقی بودن، دیدگاه ساده‌انگارانه نسبت به هیجانات، پذیرش هیجانات، توافق و افزایش خودآگاهی هیجانی، قابل‌فهم و درک بودن هیجانات، ارزش‌های برتر و ابراز احساسات در گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل مؤثر است (0/05 ≥ p). نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه افراد وابسته به مواد بیشتر در معرض هیجانات منفی قرار دارند، بنابراین؛ در چنین موقعیت‌هایی احتمالاً بدون برنامه و به‌صورت تکانشی عمل می‌کنند. بنابراین، آموزش تحلیل رفتار متقابل به این افراد می‌تواند میزان کنترل آن‌ها را در موقعیت‌های استرسزا بالا ببرد.